Wiele osób wyobraża sobie typowy ogród w następujący sposób: „dobrze przystrzyżony trawnik, kilka krzewów, tam skalniak, tutaj ścieżka, a na obrzeżach tuje”. Przy tworzeniu ogrodu warto postawić na różnorodność z kilku powodów:

• im większa różnorodność roślin, tym więcej organizmów zasiedli nasz ogród
• im więcej organizmów zasiedli nasz ogród, tym mniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia chorób roślin
• im mniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia chorób roślin, tym mniej środków ochrony roślin stosujemy i tym zdrowsze jest nasze otoczenie oraz my sami.

Dzisiaj chciałbym pod lupe wziąć drzewa. Małe i wysokie, iglaste i liściaste, z owocami jadalnymi i te z pozoru „niepotrzebne”. Drzewa są elementem biocenozy każdego lasu. Sadząc je w ogrodzie warto się zastanowić jaki rozmiar osiągną za kilka, kilkanaście bądź kilkadziesiąt lat. Ważnym czynnikiem w nasadzeniach jest także rodzaj gleby. Sosny idealnie rosną na podłożu suchym i piaszczystym, zaś na glinie ich wzrost jest znacznie spowolniony. Wierzba będzie rosnąć dobrze na glebach wilgotnych, klon unika gleb skrajnie mokrych i skrajnie suchych. Zaś brzoza oraz robinia akacjowa rośnie dobrze na każdym rodzaju gleb. Posiadając mały ogród warto wybrać odmiany karłowate bądź takie gatunki drzew, które po osiągnięciu dojrzałości nie dorosną do gigantycznych rozmiarów. Dysponując ogrodem o większych rozmiarach warto zastanowić się nad zestawieniem drzew iglastych i liściastych, wysokich i niskich. Taki dobór drzew pozwoli na odwiedzanie naszego ogrodu przez różne gatunki ptaków, od sikorki bogatki do dzięcioła dużego. Wsród popularnych gatunków pozwoliłem sobie wybrać kilka, które wg. mnie są warte uwagi:

• Brzoza (Betula) – Brzozy mają w sobie coś wyjątkowego. Szum liści podczas letnich wypoczynków pod koroną tego pięknego drzewa może wprowadzić w wyjątkowy stan rozkoszowania się pięknem natury. Ponadto kora brzozy może być wykorzystana jako rozpałka, gdyż zawarte w niej substancje są bardzo łatwopalne (można do tego celu użyć nawet mokrej kory). Wiosną można z niej pozyskać pitny sok, który zawiera mnóstwo minerałów. Gałęzie znajdują zastosowanie w produkcji karmników i mioteł (które możemy równie dobrze zrobić samemu). Wybierając brzozę brodawkowatą (Betula pendula) możemy liczyć na wzrost nawet do 30m. Chcąc rozkoszować się tym drzewem warto wybrać odmianę karłowatą (Betula pendula Youngii).
• Orzech włoski (Juglans regia) – W Polsce dostępnych jest kilka gatunków z rodziny orzechowatych (skrzydłoorzech, orzesznik), które osiągają gigantyczne rozmiary i posiadają nietypowe oraz mniej smaczne owoce od typowego orzecha włoskiego. Ja dzisiaj stawiam na ten pospolity gatunek, gdyż jesienią stanowi idealny pokarm dla ptactwa oraz dla nas – ludzi. Niestety pod orzechem niezbyt wiele roślin chce rosnąć, gdyż roślina, a szczególnie liście, zawierają substancje, które hamują wzrost innych roślin. Na wysokim orzechu można przymocować budkę lęgową dla ptaków. Dorasta do 35m (wysokość to jeden z atutów tego drzewa).
• Jabłoń domowa (Malus domestica) – Warto zainwestować w to drzewo ze względu na jadalne owoce oraz w starych odmianach – duży rozmiar. Dla małych ogrodów wybiera się odmiany o słabszej podkładce użytej do okulizacji. Jabłka, które pozostaną na drzewie na okres zimy będą idealnym pokarmem dla większości gatunków mniejszych ptaków, a przecież chcemy ich jak najwięcej w naszym ogrodzie. Ponadto, smakołykiem dla ptactwa są także pąki jabłoni. Niestety jabłoń podatna jest na wiele chorób, ale dobierając odpowiednie odmiany, można to ryzyko zminimalizować.
• Modrzew (Larix) – Jedyne drzewo nagozalążkowe zrzucające igły na zimę. Widok opadniętych igieł ma w sobie coś wyjątkowego, co sprawia, że jest to jedno z moich ulubionych drzew. Ponadto mnóstwo szyszek sprowadza do naszego ogrodu bardzo rzadkie krzyżodzioby oraz inne ptaki, które żywią się nasionami (m.in. szyszek – posiadają odpowiednio przystosowany dziób do tego). Ponadto szybki wzrost oraz brak negatywnej reakcji na przycinanie stanowi świetny materiał na żywopłot.
• Klon (Acer) – Klony stanowią nieodłączny element naszego polskiego krajobrazu. Jawory, klony srebrzyste (choć to gatunek inwazyjny) oraz zwyczajne występują najczęściej. Dlaczego akurat klony? Do wyboru mamy odmiany o różnych kolorach liści (które na jesień pięknie się przebarwiają), róznych odmianach i pokrojach. Ponadto klony rosną szybko, a ich gęsta korona stanowi świetne miejsce do budowy gniazd ptaków.
• Lipa (Tilia) – Drzewo o wielu zastosowaniach. W lipcu zbieramy kwiaty, które używamy do zaparzenia zdrowotnej herbaty. Po ścięciu jest idealnym materiałem do rzeźbienia, szczególnie przydatne do instrumentów muzycznych. Ciekawostką jest to, że z nasion lipy drobnolistnej można wytwarzać bardzo smaczny olej jadalny. Kwiaty są także miododajne, co sprowadzi z pewnością do naszego ogrodu wiele pszczół. Lipa jest drzewem długowiecznym dorastającym do 30m.
• Miłorząb dwuklapowy (Ginkgo biloba) – Roślina niezwykle długowieczna – dożywa do 4000 lat! Dorasta do 30-40 metrów, posiada liście (a należy do gromady nagonasiennych) – jest to jedyna tego typu roślina. Uprażona nasiona są jadalne. Drewno bardzo cenne, używane do wytwarzania mebli oraz do produkcji wódki sake. Zastosowanie w ziołolecznictwie tej rośliny jest znaczące. Opóźnia starzenie się, wspomaga układ krwionośny oraz przeciwdziała skurczom. Sadząc to drzewo musimy przygotować wiele miejsca, choć rośnie wolno, po osiągnięciu dojrzałości przyrasta do ogromnych rozmiarów.

Starałem się wybierać drzewa rodzime, lecz mam słabość do niektórych gatunków, które zostały „przywleczone” zza granicy. Planując swój ogród będe na pewno uwzględniał powyższe rosliny (niektóre mam już w obecnym) w nasadzeniach. Podkreślam, że warto pamiętać o warunkach glebowych i warunkach słonecznych w miejscu, w którym będziemy daną roślinę sadzić. Warto wybierać gatunki rodzime, gdyż z łatwością zaprosimy do naszych ogródów leśnych przyjaciół: wiewiórki, bażanty, dzięcioły oraz inne, które korzystając w sposób pośredni z dobrodziejstwa drzew osiedlą się w naszej okolicy. Pamiętajmy, że inwestycja w drzewa to inwestycja na wiele lat i warto przemyśleć ten krok. Warto także wybrać, jak wspomniałem, drzewa, które posiadają różne cechy, gdyż róznorodność jednych gatunków sprzyja różnorodności innych.